Compressor ?

eğişik kullanım yerleri vardır. Mesela vokalde solist fazla bağırdığı zaman seçtiğiniz desibelden yukarı sesin çıkmasını engeller. Aletin kalitesine göre ses distortion yapar veya yapmaz. Mesela sınırı -3 db olarak belirlediniz. Solistin normal söyleme yeri -8 diye var sayalım bağırma yerinde eğer solist -3 db'nin üstüne çıkarsa compressor bunu sıkıştırır (biz buna "basma" deriz) yani üstten compressor basar ve sesi -3 de tutar. Tabii alttaki sesleri de belirlediğin seviyede üste çıkarır, bu bazı pedallarda veya programlarda gain, boost diye adlandırılır. Yani alttan ne kadar çıkaracak, üstten ne kadar basacak.

Compressorsüz olarak gitar değerleri örneği vermeye çalışayım. Tele vurdunuz;
+2.......+1........0........-1............-2............-3......-4........-5.....vs.

Compressor koyduğunuz zaman değerler böyle olur (-3 seçtik farzedelim ve yine +2 şiddetinde vuruyoruz tele).

-3........-3........-3........-3..........-3..............-3........-4.......-5.... vs




ve böylece upuzun bir -3'lük ses alırsınız. Eğer pedalınızda gain/boost özelliği varsa alttaki düşük sesleri de belli bir oranda yukarı çeker. O yüzden pedalınıza compressor eklediğiniz zaman dip gürültü hemen artar. Çünkü aşağıdaki dip gürültüsünü de yukarı çekmektedir. Bu durumda gain/boost/threshold değerlerini iyi ayarlamanız gerekir. Alttakileri mi yukarı çeksin ve sustain arttırsın, yoksa yukarıyı mı bassın ve fazla notalar mı tıraşlansın? İşte compressor bu işi yapar. En önemli kullanım yerleri vokal ve snare'dir. Bunlarda compressor olmazsa olmaz. Gitarda da önemlidir tabii ama olmazsa olmaz değildir. İyi ayarlanmalıdır. Fazla kaçarsa tadı gider.
Stüdyoda tonmasterler çalışmak istemedikleri zaman solistin sesine fazla compressor verirler, sese üstten fazla basar ve nezleli bir ses çıkar. Kendisinin rahatsız olduğuna inandırılır ve eve gidilip güzelce uyunur. Yani compressor sesi değiştirir, bu yüzden fazla abartmamak gerekir. Ben compressorü Vokalde sadece en yüksek yerlerde vumetrenin azıcık oynayacağı kadar kullanırım.

Tabii en önemli kullanım yeri bitmiş bir kayıtın Mastering aşamasıdır. Cd mastering yapılırken bir sürü işlemden biri de seslerin 0 DB'le çekilmesidir. Alttaki sesleri yukarı ne kadar çekeceği çok önemlidir. Çünkü fazla yukarı çekerse bu sefer reverbler de artacak anlaşılmaz sesler çıkacaktır. O yüzden çok güzel bir kayıt masteringde mahvolabilir veya kötü bir kayıt masteringde toplanabilir. O yüzden çoğu kimse kayıtlarını Amerika' ya yollayıp 6 ay sonrasına gün alabiliyorlar.

Compressor hakkında pdf formatında İngilizce kaynak. (193Kb)


Alıntıdır

Cevap: Compressor ?

Bilgi için teşekkürler. Bende kompresörün üzerindeki parametrelerden kısaca bahsetmek isterim.

Treshold: Eşik seviyesidir. Yani kompresörün hangi sesviyede devreye gireceğini belirler. dB olarak ifade edilir. -8 dB'e ayarlanırsa bu seviyenin üzerine çıktığında devreye girer.
Ratio: Oran demektir. Sinyal treshold seviyesini geçtikten sonra, çıkış sinyaline oranla ne kadar azaltılacağını belirler. 1:1 oranı giriş-çıkış seviyesi eşit demektir. 5:1 oranı sinyal treshold seviyesini geçtikten sonra her 5 dB'lik artışın çıkışa 1 dB olarak yansımasını sağlar. 10:1 gibi radikal değerler limiting için kullanılır. Yani sinyaldeki peak (tepe) noktalarını kesmek için kullanılır. Kompresör veya diğer sinyal işlemcilerle çalışırken yemek tarifi gibi şu kadar yap, bu kadar bas gibi tarifler pek işe yaramaz. Bunun sebebi çok fazla değişken olmasıdır. Ama kılavuz bir değer olarak -3 dB lik bir azaltma çoğu uygulamayı dengeli hale getirebilir.

Attack: Sinyalin treshold seviyesini geçtikten ne kadar zaman sonra devreye gireceğini belirler. Milisaniye olarak ifade edilir. Fazla kısa attack süreleri (1 ms nin altında) sinyalde bozulmalara yol açar.

Release: Sinyal treshold seviyesinin altına indiğinde, kompresörün ne kadar sürede devreden çıkacağını belirler. Milisaniye olarak ifade edilir. Çok kısa release süreleri pumping etkisi olarak adlandırılan ve eğer özellikle efektif amaçlı kullanılmayacaksa istenmeyen bir etki olarak tabir edilen bir duruma sebep verir.

Knee: Kompresörün karakteristiğini belirler. Soft ve Hard olarak adlandırılır. Soft knee'de sıkıştırma treshold seviyesinin biraz altında başlar ve sinyal arttıkça sıkıştırmada artar. Bu sayede kompresörün yumuşak bir şekilde devreye girmesi sağlanır. Hard knee'de ise kompresör belirlenen ayarlara göre aniden devreye girer.

Make-up Gain: Kompresör düşük seviye ve yüksek oranlarda kullanıldığında ouşan kayıpları telafi etmek için kullanılır.

Gain Reduction: Bu kompresörün üzerinde bulunan bir göstergedir. Kompresörün kaç dB azaltma yaptığını grafik olarak gösterir. Yukarıdan aşağıya doğru basan ters bir meter gibi düşünebilirsiniz.

Birde multiband kompresör vardır. Buda sinyali belirleyeceğiniz frekans aralıklarına göre 2, 3 veya daha fazla aralığa böler ve her bir frekansı birbirinden bağımsız olarak sizin belirleyeceğiniz ayarlara göre kompres eder. Bass, mid, tiz gibi düşünün. Bu ayırma noktalarına crossover denir. Şu seviyede ve şu oranda tizleri kompres et, baslara dokunma diyebiliriz.

Aslında kompresörü tam olarak kavramak için dinamik aralığı bilmek gerekir. Dinamik aralığı buradan anlatmak biraz zordur. Grafik, çizim vs. gerekir. Konu çok geniş bir konudur. Ses mühendisliği alanına girer. Amatör ellerde genelde fayda yerine zarar sağlar. Gitar kompresörü mantık olarak aynıdır ama kullanım alanı ve kullanan kişiler farklıdır.

Kalın sağlıcakla.