- Katılım
- 21 Ocak 2010
- Mesajlar
- 1,644
- Tepkime puanı
- 65
- Puanları
- 48
- Konum
- Sultanciftlgi/Sultangazi
- Web sitesi
- www.ceptelefonuparcasi.com
- Enst.
- Korg İS40
54 adet makam 3 'e bölünerek aşağıda anlatılmıştır.
TSM MAKAM BİLGİLERİ..
Türk Musıkisinde kullanılan makamlar 3 ana başlıkta toplanır.
A) Basit Makamlar
B) Göçürülmüş Makamlar ( Şed Makamlar )
C) Birleşik Makamlar ( Mürekkep Makamlar )
A) Basit Makamlar;Bir tam dörtlü ve bir tam beşliden meydana gelen dizileri vardır. Bu makamlarda güçlü, dörtlü ve beşlinin birleştiği yerde bulunur. 13 tane Basit Makam vardır. Bunlar;
1) Çargah Makamı
2) Buselik Makamı
3) Rast Makamı
4) Uşşak Makamı
5) Hicaz Makamı
6) Uzzal Makamı
7) Hümayun Makamı
8) Zirgüleli Hicaz Makamı
9) Neva Makamı
10) Hüseyni Makamı
11) Karcığar Makamı
12) Basit Suzinak Makamı
13) Kürdi Makamı
1) ÇARGAH MAKAMI
a. Durak : Çargah perdesidir
b. Seyir : Çikicidir
c. Dizi : Yerinde bir Çargah Beslisine, Gerdaniye üzerinde bir Çargah dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Gerdaniye perdesidir
e. Yeden : Buselik perdesidir
f. Donanim : Donanima hiçbir isaret konulmaz
Dizinin Seyri : Çargah Makami, çikici bir diziye sahip oldugundan, seyre genellikle durak sesi civarindan baslanir. Çargah beslisinin seslerinde dolasilarak güçlü olan Gerdaniye perdesinde kalis yapilir. Güçlü üzerinde bulunan Çargah dörtlüsünün seslerine geçilerek tiz duraga kadar çikilir. Tekrar güçlü perdesine inilerek asma karar gösterilir. Yerinde Çargah beslisinin sesleri kullanilarak Çargah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Agir yapili bir makam oldugundan fazla kullanilmamistir. Ancak genellikle bu makamda yapilan eserlere dikkat edilecek olursa, seyir sirasinda sik sik Hicaz ve Nikriz geçkiler yapildigi görülür.
2) BUSELİK MAKAMI
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde bir Buselik Beslisine, Hüseyni perdesi üzerinde Kürdi veya Hicaz Dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Hüseyni perdesidir
e. Yeden : Nim Zirgüle perdesidir
f. Donanim : Donanima hiçbir isaret konulmaz
Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan makam dizileri genellikle güçlü sesi civarindan seyre baslar. Buselik Makaminin seyrine de orta seslerden baslanir. Yerinde Buselik beslisinin seslerinde dolasilarak güçlü sesi olan Hüseyni perdesinde kalis yapilir. Güçlü üzerinde bulunan Kürdi veya Hicaz dörtlüsünün seslerinde dolasilir. Tekrar Hüseyni perdesinde asma karar gösterilir. Çargah perdesi üzerinde Nikriz’li olarak da kalis yapilabilir. Tekrar Buselik beslisinin seslerine dönülür. Yedeni olan Nim Zürgüle perdesi de gösterilerek Dügah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Buselik Makami da Çargah Makami gibi donanimda hiçbir ariza almaz. Çargah Makamindan farki, duraginin, güçlüsünün ve seyrinin degisik olmasidir.
Bu Makamdaki Bazı Şarkılar:
Bana bir aşk masalından şarkılar söyle (Erol Sayan)
Bir akşam son defa seni görmeden (Mustafa Seyran)
Geceleyin bir ses böler uykumu (Şekip Ayhan Özışık)
Gözümde özleyiş, gönlümde acı (Selahattin İnal)
Saçlarıma ak düştü, sana ad bulamadım (Sadettin Kaynak)
3) RAST MAKAMI
a. Durak : Rast perdesidir
b. Seyir : Çikicidir
c. Dizi : Yerinde Rast Beslisine, Neva perdesi üzerinde bir Rast dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Neva perdesidir
e. Yeden : Irak perdesidir
f. Donanim : Si koma bemol, fa bakiye diyez
Dizinin Seyri : Çikici seyre sahip olan Rast Makaminin seyrine durak sesi civarindan baslanir. Dizi alt taraftan genislemistir. Bir çok kere bu genisleme seslerinden seyre baslanir. Rast beslisinin sesleri kullanilarak güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis yapilir. Daha sonra dizinin üst tarafinda bulunan Rast dörtlüsünün seslerine geçilir. Ancak çogunlukla çikista kullanilan Evç perdesi, inici nagmelerde Acem perdesi haline dönüsür. Tekrar Neva’da kalis yapilir. Yerinde Rast beslisinin seslerine geçilerek çesitli seslerde (özellikle Segah perdesinde) asma kalislar yapilabilir. Karar, Rast beslisinin sesleriyle Rast perdesinde ve genellikle yedenli olarak yapilir.
Makamin Özelligi: Rast Makami dizisindeki yedinci ses Evç perdesidir. Bu perde seyir yapilirken çikista kullanilir. Fakat inici seyirlerde genellikle bu perde kullanilmaz. Dolayisiyla Rast dörtlüsü bozularak, Neva’da Buselik dörtlüsü meydana gelir. Bu sekilde karara kadar inildiginde meydana gelen diziye Acemli Rast dizisi denir.
Bu Makamdaki Bazı Şarkılar:
Açılan bir gül gibi, gir kalbe gönül gibi (Dramalı Hasan)
Ay gülsün ufuktan sana, sen bak ona gül de (İsmail Baha Sürelsan)
Aylar geçiyor, sen bana hala geleceksin (Selahattin Pınar)
Belki bir sabah geleceksin, lakin vakit geçmiş olacak (Şekip Ayhan Özışık)
Bilmem ki nedendir bana sen hor bakıyorsun (Selanik'li Ahmet Efendi)
Bir gönül vardı bende, henüz aşkı tatmamış (Ferit Sıdal)
Gelse o şuh meclise, naz ü tegafül eylese (Hafız Post)
Gönlümün ezhar içinde gül gibi dildarı var (Fehmi Tokay)
Ne sevincin ömrü varmış, ne gün gören çok yaşarmış (Mehmet Ilgın)
Nihansın dideden ey mest-i nazım (Hacı Faik Bey)
Yine bir gül-nihal, aldı bu gönlümü (Dede Efendi)
4) UŞŞAK MAKAMI
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Çikicidir
c. Dizi : Yerinde Ussak dörtlüsüne, Neva perdesi üzerinde Buselik beslisinin eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Neva perdesidir
e. Yeden : Rast perdesidir
f. Donanim : Si koma bemol
Dizinin Seyri : Çikici diziye sahip oldugundan seyre durak perdesi civarindan baslanir. Ussak dörtlüsünün seslerinde dolasilarak güçlü sesi olan Neva perdesinde asma kalis yapilir. Ussak Makami dizisi, Yegah perdesindeki Rast beslisiyle genisleme yapar. Dizinin seslerinde gezindikten sonra Neva’da asma kalis yapilir. Karara gidilirken özellikle Segah perdesinde kalis gösterilir. Ussak dörtlüsünün sesleri kullanilarak Dügah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Ussak Makami dizisinin ikinci sesi olan Segah perdesi, donanimda gösterildigi gibi bir koma olarak icra edilmez. Daima 2 – 3 koma pes icra edilir. Ussak Makamina bu perde ayri bir özellik verir. Bu ses, isaret olarak sekillendirilmediginden donanimda koma bemol olarak gösteriliyor.
Bu Makamdaki Bazı Şarkılar:
Akşam oldu hüzünlendim ben yine (Semahat Özdenses)
Anar ömrümce gönül, giden sevgilileri (Şükrü Yunar)
Bir çapkın elinde oyuncak oldum (Yesari Asım Arsoy)
Bir gönül hikayesi anlatırdı gözlerin (Zeki Müren)
Bir güneş bahtıma birgün doğacaktır sanırım (Osman Nihat Akın)
Bir tatlı tebessümün bin vuslata bedeldir (Zeki Müren)
Cana rakibi handan edersin (Giriftzen Asım Bey)
Dalında solarken akşamın gülü (Arif Sami Toker)
Gamzedeyim deva bulmam (Kemani Tatyos Efendi)
Mehtaplı gecelerde hep seni andım (Sevim Şengül)
Sönmez artık yüreğimde yanan bu sonsuz ateş (Kadri Şençalar)
5) HİCAZ MAKAMI
“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir. Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir. Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir. Simdi Hicaz Makamini inceleyelim.
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Hicaz dörtlüsüne, Neva perdesinde Rast beslisinin eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Neva perdesidir
e. Yeden : Rast perdesidir
f. Donanim : Si bakiye bemol, Fa bakiye diyez, Do bakiye diyez
Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Hicaz Makaminin seyrine genellikle güçlü sesi olan Neva perdesinden baslanir. Bazen dizinin alt ve üst tarafindan baslayan eserler yapilmissa da, bu diziler de hemen orta seslere geçmislerdir. Hicaz dörtlüsünün sesleri verilerek güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis yapilir. Sonra dizinin üst tarafinda bulunan Rast beslisinin seslerine geçilir. Tiz duraktan güçlüye dogru inilirken genellikle Evç perdesi (Fa bakiye diyez) bekar yapilarak Acem perdesi haline getirilir. Bu sekilde inici olarak Neva’da bir Buselik beslisi meydana gelmis olur. Güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis gösterilerek, Hicaz dörtlüsünde gezinilir. Dügah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Hicaz Makami dizisi, alt ve üst taraftan genisleme yapar. Durak perdesinin alt tarafina Yegah perdesine kadar inen Rast beslisi halinde, Tiz durak üzerinde ise, Muhayyer’de Buselik dörtlüsü halinde genisleme yapar.
Bu Makamdaki Bazı Şarkılar:
Acaba şen misin, kederin var mı (Bimen Şen)
Açık bırak pencereyi, örtme perdeyi bu gece (Şekip Ayhan Özışık)
Adalardan bir yar gelir bizlere (Yesari Asım Arsoy)
Ağlar gezerim sahili, sanki benimlesin (Alaeddin Yavaşça)
Anladım sevmeyeceksin beni sen nazlı çiçek (Selahattin Pınar)
Artık bu solan bahçede bülbüllere yer yok (Alaeddin Yavaşça)
Ben gamlı hazan sense bahar (Melahat Pars)
Bir bahar akşamı rastladım size (Selahattin Pınar)
Bir gün karşılaşırsak ayrıldığımız yerde (Yusuf Nalkesen)
Çatılmış kaşlarınla kime düşman gibisin (Yusuf Nalkesen)
Değdi saçlarıma bahar gülleri (Azeri Bekirof)
Dilşad olacak diye kaç yıl avuttu felek (Avni Anıl)
Enginde yavaş yavaş (Sadettin Kaynak)
Gittin de bıraktın beni aylarca kederde (Münir Nurettin Selçuk)
Gönül penceresinden ansızın bakıp geçtin (Muzaffer İlkar)
Gülünce gözlerinin içi gülüyor (İrfan Özbakır)
Kader, kime şikayet edeyim seni, bilemem (Avni Anıl)
Madem ki gidiyorsun bırakıp burda beni (Muzaffer İlkar)
Söyleyemem derdimi kimseye, derman olmasın diye (Şükrü Tunar)
Yalancının birine kapıldı kaldı gönül (Necdet Tokatlıoğlu)
6) UZZAL MAKAMI
“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir. Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir. Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir. Simdi Uzzal Makamini inceleyelim.
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Hicaz beslisine, Hüseyni perdesinde Ussak dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Hüseyni perdesidir
e. Yeden : Rast perdesidir
f. Donanim : Si bakiye bemol, Fa bakiye diyez, Do bakiye diyez
Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Uzzal Makaminin seyrine genellikle güçlü sesi olan Hüseyni perdesinden baslanir. Dizinin seslerinde gezinilir. Ussak dörtlüsünün sesleri belirtilerek güçlü sesi olan Hüseyni perdesinde kalis yapilir. Dizinin seslerinde tekrar dolasilarak özellikle inici nagmelerde Evç perdesi (Fa bakiye diyez) bekar yapilarak Acem perdesi haline getirilir. Dizinin alt tarafinda bulunan Hicaz beslisinin sesleri kullanilarak, Dügah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Uzzal Makami dizisi, üst taraftan Muhayyer üzerinde Buselik’li olarak genisleme yapar. Sesler Tiz Buselikten asagiya dogru Hüseyni perdesine kadar inerse, bu diziye Hüseyni’de Hüseyni dizisi denir.
7) HÜMAYUN MAKAMI
“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir. Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir. Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir. Simdi Hümayun Makamini inceleyelim.
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Hicaz dörtlüsüne, Neva perdesinde Buselik beslisinin eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Neva perdesidir
e. Yeden : Rast perdesidir
f. Donanim : Si bakiye bemol, Do bakiye diyez
Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Hümayun Makaminin seyrine de Hicaz Makaminda oldugu gibi genellikle güçlü sesi olan Neva perdesinden baslanir. Dizinin seslerinde gezinilerek güçlü sesi olan Neva perdesinde asma kalis yapilir. Sonra dizinin üst tarafinda bulunan Buselik beslisinin seslerine geçilir. Hicaz Makami gibi fazla genisleme seslerinin kullanilmadigi Hümayun Makami dizisi, üst taraftan Buselik beslisi olarak genisleme yapar. Inici seslerin gelisine göre Acem perdesi bazen (Fa bakiye diyez) alarak Evç perdesi olur. Bu sekilde Neva’da bir Rast beslisi meydana gelmis olur. Tekrar Güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis gösterilerek, Hicaz dörtlüsünde gezinilir. Dügah perdesinde karar verilir.
8) ZİRGÜLELİ HİCAZ MAKAMI
“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir. Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir. Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir. Simdi Zirgüleli Hicaz Makamini inceleyelim.
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Hicaz beslisine, Hüseyni perdesinde Hicaz dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Hüseyni perdesidir
e. Yeden : Nim Zirgüle perdesidir
f. Donanim : Si bakiye bemol, Do bakiye diyez
Dizinin Seyri : Zirgüleli Hicaz Makami, özellikle yeden perdesinin degisik olmasi nedeniyle diger Hicaz Ailesi Makamlardan farklidir. Inici – çikici seyre sahip olan Zirgüleli Hicaz Makaminin seyrine orta seslerden baslanarak, dizinin seslerinde gezinilir. Güçlü sesi olan Hüseyni perdesinde kalis yapilir. Dizinin üst tarafinda bulunan Hicaz dörtlüsünün seslerinde dolasilir. Tekrar güçlü perdesinde kalis gösterilerek Hicaz beslisinin sesleri ile, özellikle yedeni olan Nim Zürgüle perdesi de belirtilerek Dügah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Zirgüleli Hicaz Makaminin donanimina sadece Si bakiye bemol ve Do bakiye diyez yazilir. Bu makamin dizisi tarif edilirken, yerinde Hicaz beslisi ve Hüseyni’de Hicaz dörtlüsü denir. Hüseyni’de Hicaz dörtlüsünde olmasi gereken Fa koma diyezi ve Sol bakiye diyezi donanima yazilmaz. Ancak seyir yapilirken yeri geldiginde bu isaretler kullanilir. Dizi üst taraftan Muhayyer perdesi üzerinde Buselik beslisi halinde genisler.
9) NEVA MAKAMI
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Ussak dörtlüsüne, Neva perdesi üzerinde bir Rast beslisinin eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Neva perdesidir
e. Yeden : Rast perdesidir
f. Donanim : Si koma bemol, fa bakiye diyez
Dizinin Seyri : Genellikle güçlü sesi olan Neva perdesi civarindan seyre baslanir. Dizinin seslerinde gezinilerek yine güçlü sesi olan Neva perdesinde asma kalis yapilir. Ussak dörtlüsünün seslerinde dolasilarak tekrar Neva perdesinde kalis gösterilir. Ussak dörtlüsünün sesleri ile Dügah perdesinde karar verilir
Makamin Özelligi: Neva Makami fazla parlak bir makam degildir. Genisleme seslerinin fazla kullanilmadigi bu makamda inici seyir yapilirken, fa bakiye diyez (Evç) perdesi naturel hale getirilerek Acem perdesi haline gelir. Neva’da inici bir Buselik beslisi meydana gelir
Alıntı.
TSM MAKAM BİLGİLERİ..
Türk Musıkisinde kullanılan makamlar 3 ana başlıkta toplanır.
A) Basit Makamlar
B) Göçürülmüş Makamlar ( Şed Makamlar )
C) Birleşik Makamlar ( Mürekkep Makamlar )
A) Basit Makamlar;Bir tam dörtlü ve bir tam beşliden meydana gelen dizileri vardır. Bu makamlarda güçlü, dörtlü ve beşlinin birleştiği yerde bulunur. 13 tane Basit Makam vardır. Bunlar;
1) Çargah Makamı
2) Buselik Makamı
3) Rast Makamı
4) Uşşak Makamı
5) Hicaz Makamı
6) Uzzal Makamı
7) Hümayun Makamı
8) Zirgüleli Hicaz Makamı
9) Neva Makamı
10) Hüseyni Makamı
11) Karcığar Makamı
12) Basit Suzinak Makamı
13) Kürdi Makamı
1) ÇARGAH MAKAMI
a. Durak : Çargah perdesidir
b. Seyir : Çikicidir
c. Dizi : Yerinde bir Çargah Beslisine, Gerdaniye üzerinde bir Çargah dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Gerdaniye perdesidir
e. Yeden : Buselik perdesidir
f. Donanim : Donanima hiçbir isaret konulmaz
Dizinin Seyri : Çargah Makami, çikici bir diziye sahip oldugundan, seyre genellikle durak sesi civarindan baslanir. Çargah beslisinin seslerinde dolasilarak güçlü olan Gerdaniye perdesinde kalis yapilir. Güçlü üzerinde bulunan Çargah dörtlüsünün seslerine geçilerek tiz duraga kadar çikilir. Tekrar güçlü perdesine inilerek asma karar gösterilir. Yerinde Çargah beslisinin sesleri kullanilarak Çargah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Agir yapili bir makam oldugundan fazla kullanilmamistir. Ancak genellikle bu makamda yapilan eserlere dikkat edilecek olursa, seyir sirasinda sik sik Hicaz ve Nikriz geçkiler yapildigi görülür.
2) BUSELİK MAKAMI
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde bir Buselik Beslisine, Hüseyni perdesi üzerinde Kürdi veya Hicaz Dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Hüseyni perdesidir
e. Yeden : Nim Zirgüle perdesidir
f. Donanim : Donanima hiçbir isaret konulmaz
Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan makam dizileri genellikle güçlü sesi civarindan seyre baslar. Buselik Makaminin seyrine de orta seslerden baslanir. Yerinde Buselik beslisinin seslerinde dolasilarak güçlü sesi olan Hüseyni perdesinde kalis yapilir. Güçlü üzerinde bulunan Kürdi veya Hicaz dörtlüsünün seslerinde dolasilir. Tekrar Hüseyni perdesinde asma karar gösterilir. Çargah perdesi üzerinde Nikriz’li olarak da kalis yapilabilir. Tekrar Buselik beslisinin seslerine dönülür. Yedeni olan Nim Zürgüle perdesi de gösterilerek Dügah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Buselik Makami da Çargah Makami gibi donanimda hiçbir ariza almaz. Çargah Makamindan farki, duraginin, güçlüsünün ve seyrinin degisik olmasidir.
Bu Makamdaki Bazı Şarkılar:
Bana bir aşk masalından şarkılar söyle (Erol Sayan)
Bir akşam son defa seni görmeden (Mustafa Seyran)
Geceleyin bir ses böler uykumu (Şekip Ayhan Özışık)
Gözümde özleyiş, gönlümde acı (Selahattin İnal)
Saçlarıma ak düştü, sana ad bulamadım (Sadettin Kaynak)
3) RAST MAKAMI
a. Durak : Rast perdesidir
b. Seyir : Çikicidir
c. Dizi : Yerinde Rast Beslisine, Neva perdesi üzerinde bir Rast dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Neva perdesidir
e. Yeden : Irak perdesidir
f. Donanim : Si koma bemol, fa bakiye diyez
Dizinin Seyri : Çikici seyre sahip olan Rast Makaminin seyrine durak sesi civarindan baslanir. Dizi alt taraftan genislemistir. Bir çok kere bu genisleme seslerinden seyre baslanir. Rast beslisinin sesleri kullanilarak güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis yapilir. Daha sonra dizinin üst tarafinda bulunan Rast dörtlüsünün seslerine geçilir. Ancak çogunlukla çikista kullanilan Evç perdesi, inici nagmelerde Acem perdesi haline dönüsür. Tekrar Neva’da kalis yapilir. Yerinde Rast beslisinin seslerine geçilerek çesitli seslerde (özellikle Segah perdesinde) asma kalislar yapilabilir. Karar, Rast beslisinin sesleriyle Rast perdesinde ve genellikle yedenli olarak yapilir.
Makamin Özelligi: Rast Makami dizisindeki yedinci ses Evç perdesidir. Bu perde seyir yapilirken çikista kullanilir. Fakat inici seyirlerde genellikle bu perde kullanilmaz. Dolayisiyla Rast dörtlüsü bozularak, Neva’da Buselik dörtlüsü meydana gelir. Bu sekilde karara kadar inildiginde meydana gelen diziye Acemli Rast dizisi denir.
Bu Makamdaki Bazı Şarkılar:
Açılan bir gül gibi, gir kalbe gönül gibi (Dramalı Hasan)
Ay gülsün ufuktan sana, sen bak ona gül de (İsmail Baha Sürelsan)
Aylar geçiyor, sen bana hala geleceksin (Selahattin Pınar)
Belki bir sabah geleceksin, lakin vakit geçmiş olacak (Şekip Ayhan Özışık)
Bilmem ki nedendir bana sen hor bakıyorsun (Selanik'li Ahmet Efendi)
Bir gönül vardı bende, henüz aşkı tatmamış (Ferit Sıdal)
Gelse o şuh meclise, naz ü tegafül eylese (Hafız Post)
Gönlümün ezhar içinde gül gibi dildarı var (Fehmi Tokay)
Ne sevincin ömrü varmış, ne gün gören çok yaşarmış (Mehmet Ilgın)
Nihansın dideden ey mest-i nazım (Hacı Faik Bey)
Yine bir gül-nihal, aldı bu gönlümü (Dede Efendi)
4) UŞŞAK MAKAMI
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Çikicidir
c. Dizi : Yerinde Ussak dörtlüsüne, Neva perdesi üzerinde Buselik beslisinin eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Neva perdesidir
e. Yeden : Rast perdesidir
f. Donanim : Si koma bemol
Dizinin Seyri : Çikici diziye sahip oldugundan seyre durak perdesi civarindan baslanir. Ussak dörtlüsünün seslerinde dolasilarak güçlü sesi olan Neva perdesinde asma kalis yapilir. Ussak Makami dizisi, Yegah perdesindeki Rast beslisiyle genisleme yapar. Dizinin seslerinde gezindikten sonra Neva’da asma kalis yapilir. Karara gidilirken özellikle Segah perdesinde kalis gösterilir. Ussak dörtlüsünün sesleri kullanilarak Dügah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Ussak Makami dizisinin ikinci sesi olan Segah perdesi, donanimda gösterildigi gibi bir koma olarak icra edilmez. Daima 2 – 3 koma pes icra edilir. Ussak Makamina bu perde ayri bir özellik verir. Bu ses, isaret olarak sekillendirilmediginden donanimda koma bemol olarak gösteriliyor.
Bu Makamdaki Bazı Şarkılar:
Akşam oldu hüzünlendim ben yine (Semahat Özdenses)
Anar ömrümce gönül, giden sevgilileri (Şükrü Yunar)
Bir çapkın elinde oyuncak oldum (Yesari Asım Arsoy)
Bir gönül hikayesi anlatırdı gözlerin (Zeki Müren)
Bir güneş bahtıma birgün doğacaktır sanırım (Osman Nihat Akın)
Bir tatlı tebessümün bin vuslata bedeldir (Zeki Müren)
Cana rakibi handan edersin (Giriftzen Asım Bey)
Dalında solarken akşamın gülü (Arif Sami Toker)
Gamzedeyim deva bulmam (Kemani Tatyos Efendi)
Mehtaplı gecelerde hep seni andım (Sevim Şengül)
Sönmez artık yüreğimde yanan bu sonsuz ateş (Kadri Şençalar)
5) HİCAZ MAKAMI
“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir. Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir. Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir. Simdi Hicaz Makamini inceleyelim.
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Hicaz dörtlüsüne, Neva perdesinde Rast beslisinin eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Neva perdesidir
e. Yeden : Rast perdesidir
f. Donanim : Si bakiye bemol, Fa bakiye diyez, Do bakiye diyez
Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Hicaz Makaminin seyrine genellikle güçlü sesi olan Neva perdesinden baslanir. Bazen dizinin alt ve üst tarafindan baslayan eserler yapilmissa da, bu diziler de hemen orta seslere geçmislerdir. Hicaz dörtlüsünün sesleri verilerek güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis yapilir. Sonra dizinin üst tarafinda bulunan Rast beslisinin seslerine geçilir. Tiz duraktan güçlüye dogru inilirken genellikle Evç perdesi (Fa bakiye diyez) bekar yapilarak Acem perdesi haline getirilir. Bu sekilde inici olarak Neva’da bir Buselik beslisi meydana gelmis olur. Güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis gösterilerek, Hicaz dörtlüsünde gezinilir. Dügah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Hicaz Makami dizisi, alt ve üst taraftan genisleme yapar. Durak perdesinin alt tarafina Yegah perdesine kadar inen Rast beslisi halinde, Tiz durak üzerinde ise, Muhayyer’de Buselik dörtlüsü halinde genisleme yapar.
Bu Makamdaki Bazı Şarkılar:
Acaba şen misin, kederin var mı (Bimen Şen)
Açık bırak pencereyi, örtme perdeyi bu gece (Şekip Ayhan Özışık)
Adalardan bir yar gelir bizlere (Yesari Asım Arsoy)
Ağlar gezerim sahili, sanki benimlesin (Alaeddin Yavaşça)
Anladım sevmeyeceksin beni sen nazlı çiçek (Selahattin Pınar)
Artık bu solan bahçede bülbüllere yer yok (Alaeddin Yavaşça)
Ben gamlı hazan sense bahar (Melahat Pars)
Bir bahar akşamı rastladım size (Selahattin Pınar)
Bir gün karşılaşırsak ayrıldığımız yerde (Yusuf Nalkesen)
Çatılmış kaşlarınla kime düşman gibisin (Yusuf Nalkesen)
Değdi saçlarıma bahar gülleri (Azeri Bekirof)
Dilşad olacak diye kaç yıl avuttu felek (Avni Anıl)
Enginde yavaş yavaş (Sadettin Kaynak)
Gittin de bıraktın beni aylarca kederde (Münir Nurettin Selçuk)
Gönül penceresinden ansızın bakıp geçtin (Muzaffer İlkar)
Gülünce gözlerinin içi gülüyor (İrfan Özbakır)
Kader, kime şikayet edeyim seni, bilemem (Avni Anıl)
Madem ki gidiyorsun bırakıp burda beni (Muzaffer İlkar)
Söyleyemem derdimi kimseye, derman olmasın diye (Şükrü Tunar)
Yalancının birine kapıldı kaldı gönül (Necdet Tokatlıoğlu)
6) UZZAL MAKAMI
“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir. Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir. Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir. Simdi Uzzal Makamini inceleyelim.
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Hicaz beslisine, Hüseyni perdesinde Ussak dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Hüseyni perdesidir
e. Yeden : Rast perdesidir
f. Donanim : Si bakiye bemol, Fa bakiye diyez, Do bakiye diyez
Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Uzzal Makaminin seyrine genellikle güçlü sesi olan Hüseyni perdesinden baslanir. Dizinin seslerinde gezinilir. Ussak dörtlüsünün sesleri belirtilerek güçlü sesi olan Hüseyni perdesinde kalis yapilir. Dizinin seslerinde tekrar dolasilarak özellikle inici nagmelerde Evç perdesi (Fa bakiye diyez) bekar yapilarak Acem perdesi haline getirilir. Dizinin alt tarafinda bulunan Hicaz beslisinin sesleri kullanilarak, Dügah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Uzzal Makami dizisi, üst taraftan Muhayyer üzerinde Buselik’li olarak genisleme yapar. Sesler Tiz Buselikten asagiya dogru Hüseyni perdesine kadar inerse, bu diziye Hüseyni’de Hüseyni dizisi denir.
7) HÜMAYUN MAKAMI
“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir. Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir. Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir. Simdi Hümayun Makamini inceleyelim.
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Hicaz dörtlüsüne, Neva perdesinde Buselik beslisinin eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Neva perdesidir
e. Yeden : Rast perdesidir
f. Donanim : Si bakiye bemol, Do bakiye diyez
Dizinin Seyri : Inici – çikici seyre sahip olan Hümayun Makaminin seyrine de Hicaz Makaminda oldugu gibi genellikle güçlü sesi olan Neva perdesinden baslanir. Dizinin seslerinde gezinilerek güçlü sesi olan Neva perdesinde asma kalis yapilir. Sonra dizinin üst tarafinda bulunan Buselik beslisinin seslerine geçilir. Hicaz Makami gibi fazla genisleme seslerinin kullanilmadigi Hümayun Makami dizisi, üst taraftan Buselik beslisi olarak genisleme yapar. Inici seslerin gelisine göre Acem perdesi bazen (Fa bakiye diyez) alarak Evç perdesi olur. Bu sekilde Neva’da bir Rast beslisi meydana gelmis olur. Tekrar Güçlü sesi olan Neva perdesinde kalis gösterilerek, Hicaz dörtlüsünde gezinilir. Dügah perdesinde karar verilir.
8) ZİRGÜLELİ HİCAZ MAKAMI
“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir. Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir. Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir. Simdi Zirgüleli Hicaz Makamini inceleyelim.
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Hicaz beslisine, Hüseyni perdesinde Hicaz dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Hüseyni perdesidir
e. Yeden : Nim Zirgüle perdesidir
f. Donanim : Si bakiye bemol, Do bakiye diyez
Dizinin Seyri : Zirgüleli Hicaz Makami, özellikle yeden perdesinin degisik olmasi nedeniyle diger Hicaz Ailesi Makamlardan farklidir. Inici – çikici seyre sahip olan Zirgüleli Hicaz Makaminin seyrine orta seslerden baslanarak, dizinin seslerinde gezinilir. Güçlü sesi olan Hüseyni perdesinde kalis yapilir. Dizinin üst tarafinda bulunan Hicaz dörtlüsünün seslerinde dolasilir. Tekrar güçlü perdesinde kalis gösterilerek Hicaz beslisinin sesleri ile, özellikle yedeni olan Nim Zürgüle perdesi de belirtilerek Dügah perdesinde karar verilir.
Makamin Özelligi: Zirgüleli Hicaz Makaminin donanimina sadece Si bakiye bemol ve Do bakiye diyez yazilir. Bu makamin dizisi tarif edilirken, yerinde Hicaz beslisi ve Hüseyni’de Hicaz dörtlüsü denir. Hüseyni’de Hicaz dörtlüsünde olmasi gereken Fa koma diyezi ve Sol bakiye diyezi donanima yazilmaz. Ancak seyir yapilirken yeri geldiginde bu isaretler kullanilir. Dizi üst taraftan Muhayyer perdesi üzerinde Buselik beslisi halinde genisler.
9) NEVA MAKAMI
a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Ussak dörtlüsüne, Neva perdesi üzerinde bir Rast beslisinin eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Neva perdesidir
e. Yeden : Rast perdesidir
f. Donanim : Si koma bemol, fa bakiye diyez
Dizinin Seyri : Genellikle güçlü sesi olan Neva perdesi civarindan seyre baslanir. Dizinin seslerinde gezinilerek yine güçlü sesi olan Neva perdesinde asma kalis yapilir. Ussak dörtlüsünün seslerinde dolasilarak tekrar Neva perdesinde kalis gösterilir. Ussak dörtlüsünün sesleri ile Dügah perdesinde karar verilir
Makamin Özelligi: Neva Makami fazla parlak bir makam degildir. Genisleme seslerinin fazla kullanilmadigi bu makamda inici seyir yapilirken, fa bakiye diyez (Evç) perdesi naturel hale getirilerek Acem perdesi haline gelir. Neva’da inici bir Buselik beslisi meydana gelir
Alıntı.
Moderatör tarafında düzenlendi:
Ancak bu tarz, ders içerikli konularda bazı temel bilgileri vermek gerekiyor. Çünkü anladığım kadarıyla müzik teorisi konusunda temel bilgisi olmayan ve ihtiyacı olan çok arkadaş var. Bu yüzden bu tarz konuları anlatırken alfabeden başlamak en iyisi. (Ör: 4'lü nedir, göçürmek nedir, makam nedir, mürekkep makam ne demektir v.s.)
