Merhaba Sevgili Arkadaşlar,
Polifonik (çok sesli) enstrümanların en önemli özelliklerinden biri olan AKOR deyimini biraz açıklamak, yeni yetişen arkadaşların faydasına olur diye düşünüyorum.
Bazı ortamlarda, bazı kişilerin AKOR ve AKORT kelimelerini karıştırdıklarına ve yanlış kullandıklarına şahit oldum. Öncelikle bu ayırımı yapmakta fayda var;
1. AKORT: Bir çalgı aletinin ses sisteminin belirli kurallara göre ayarlanmasıdır. Gitar, bağlama, tar, keman v.s gibi çalgılarda bu akort işlemine sıkça ihtiyaç duyulur ve müzisyenin pratik bir şekilde bunu yapabilme becerisini kazanması gerekir.
Davul gibi bazı vurmalı çalgılarda ise çalınan parçanın tonuna göre zaman zaman akort değişimi söz konusu olabilir. İyi bir bateristin bu konuda bilgi sahibi olması önemlidir.
Piyano, klavsen v.s. gibi çalgılarda ise belirli zaman aralıklarında akort kontrolü yapılması yerinde olur. Zira Piyano aslında telli bir çalgıdır. Hatta bazı müzisyenler piyanoyu perküsyon (vurmalı çalgı) olarak tanımlarlar. Piyano akortu yapmak ayrı bir uzmanlık gerektirir.
Org: Kullandığımız elektronik tabanlı klavyelere Türkiye'de verilen addır. Ancak yanlış bir kullanımdır. Çünkü aslında Org adı ile bilinen başka bir tuşlu çalgı vardır ki orta çağlardan bu yana kilise müziğinde kullanılmaktadır.
Elektronik Klavye: Bu klavyeler, devreleri arıza yapmadığı müddetçe akort bozulmasına uğramaz.
Sonuç: AKORT kavramı AKOR kavramından tamamiyle farklıdır.
Gelelim AKOR kavramına.
AKOR (İngilizcesi CHORD):
Birbirinden farklı 3 ya da daha fazla sesin aynı anda (Blok) ya da kırılarak ardı ardına (Arpej) tınlamasıdır. Bu tınlamayı sadece polifonik çalgılar sağlayabilir. Bu kavram bize Batı Müziğinden girmiştir. Zira Türk müziği melodik yani yatay seyreden bir müziktir. Ancak Batı müziği dikey seyirler de de gelişmiş bir müzikal yapıya sahiptir. Bu dikey yapıya ARMONİ denir. ARMONİ başlı başına bir Müzik Dersidir. ARMONİ kurallarını bilmeden beste, aranje, orkestrasyon çalışması yapmak nerdeyse mümkün değil ya da rastgele ve sığdır. Armoniyi anlamanın temel kuralı ise bir müzik dizisinde (Örneğin Do Majör; Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si) ARALIK (interval) kavramını anlamaktan geçer.
ARALIK NEDİR:Bir Do majör dizisini ele alalım.
Do-Re-Mi--Fa-Sol-La-Si-Do
Yukarıdaki diziyi klavyenizle (sadece beyaz tuşlarla) çaldığınızda bazı tuşların arasında bir siyah tuş (1Tam ses), bazılarının arasında ise tuş olmadığını fark edersiniz. (Yarım ses)
Dikkat ettiğinizde sadece Mi-Fa ve Si-Do sesleri arsında siyah tuş yoktur. Yani bu seslerin arası yarım sestir (1/2)...Diğer tüm seslerin arası tam sestir. (1)
Bu tespite göre Do dizisini oluşturan seslerin aralıklarını sıralarsak
(1),(1),(1/2),(1),(1),(1),(1/2) (2 tam 1yarım 3 tam 1 yarım) kuralına ulaşmış oluruz. Bu kural Majör dizi kuralıdır. Herhangi bir ses üzerine majör bir dizi kurmak istediğinizde bu kurala uydurmak zorundasınızdır. Örneğin Sol sesi üzerinde bunu yaptığınızda bu kurala uymadığını görürsünüz ve uydurmak için Fa sesinin yerine Fa# sesini koyarsınız ve uyum sağlanır.
AKOR belli bir kurala göre en az üç sesten oluşur demiştik. Örneğin Do majör akorunu oluşturmak istersek 1. , 3., ve 5. sesleri almamız gerekir;
Yani Do-Mi-Sol
(Klavyede birer beyaz tuş arayla bastığınızda akoru basmış olursunuz. İlk bastığınız ses akora ismini verir.)
MAJÖR AKOR ve MİNÖR AKOR
Bir akoru bastığınızda parçanın o bölümündeki melodi ile uyum içerisinde olması gerekir. Bu açıdan bakıldığında bastığınız akorun Minör ya da Majör akor olması çok büyük önem taşır. Akorun minör ve Majör oluşunu akorun 1. ve 3. sesi arasındaki ilişki belirler. 1. ses (Ör: Do sesi) ile 2.Ses arasındaki aralık 2 tam sesten oluşuyorsa o akor Majör yapıdadır. (Örnek; Do Majör Akorunda C ve E arsı 2 tam ses yani majör aralıktır.) (Majör akorlarda 3.ses ile 5. ses arasında da minör aralık bulunur, yani 1,5 ses)
Özet olarak Majör Akor (Do-Mi-Sol) ( 2 tam ses ve 1,5 tam ses arlıklarına sahiptir.)
Minör Akorlarda ise tam tersidir. (Do- Mibemol- Sol) (1,5 tam, 2 tam)
Klavyenizde bir majör akor basın (Örnek: Do majör: Do-Mi-Sol) (Birer beyaz tuş atlayarak)...Bu akorun minörünü yani Do Minör Akorunu bulmanızın yöntemi ortada kalan tuşun yanındakine basmaktır) (Örneğimizde (Do Maj. Akorunda) bunu ortadaki parmağımızı Mi sesinden kaldırıp hemen yanındaki-bize göre solundaki siyah tuşa (Mi bemol ya da Re diyez) sesine basmaktır.
Akorlarla ilgili konulara daha sonra farklı başlıklarda devam edicem. Bu kısımla ilgili sorusu olan buradan sorabilir.
Müzikle Kalın
Sevgiler.
Polifonik (çok sesli) enstrümanların en önemli özelliklerinden biri olan AKOR deyimini biraz açıklamak, yeni yetişen arkadaşların faydasına olur diye düşünüyorum.
Bazı ortamlarda, bazı kişilerin AKOR ve AKORT kelimelerini karıştırdıklarına ve yanlış kullandıklarına şahit oldum. Öncelikle bu ayırımı yapmakta fayda var;
1. AKORT: Bir çalgı aletinin ses sisteminin belirli kurallara göre ayarlanmasıdır. Gitar, bağlama, tar, keman v.s gibi çalgılarda bu akort işlemine sıkça ihtiyaç duyulur ve müzisyenin pratik bir şekilde bunu yapabilme becerisini kazanması gerekir.
Davul gibi bazı vurmalı çalgılarda ise çalınan parçanın tonuna göre zaman zaman akort değişimi söz konusu olabilir. İyi bir bateristin bu konuda bilgi sahibi olması önemlidir.
Piyano, klavsen v.s. gibi çalgılarda ise belirli zaman aralıklarında akort kontrolü yapılması yerinde olur. Zira Piyano aslında telli bir çalgıdır. Hatta bazı müzisyenler piyanoyu perküsyon (vurmalı çalgı) olarak tanımlarlar. Piyano akortu yapmak ayrı bir uzmanlık gerektirir.
Org: Kullandığımız elektronik tabanlı klavyelere Türkiye'de verilen addır. Ancak yanlış bir kullanımdır. Çünkü aslında Org adı ile bilinen başka bir tuşlu çalgı vardır ki orta çağlardan bu yana kilise müziğinde kullanılmaktadır.
Elektronik Klavye: Bu klavyeler, devreleri arıza yapmadığı müddetçe akort bozulmasına uğramaz.
Sonuç: AKORT kavramı AKOR kavramından tamamiyle farklıdır.
Gelelim AKOR kavramına.
AKOR (İngilizcesi CHORD):
Birbirinden farklı 3 ya da daha fazla sesin aynı anda (Blok) ya da kırılarak ardı ardına (Arpej) tınlamasıdır. Bu tınlamayı sadece polifonik çalgılar sağlayabilir. Bu kavram bize Batı Müziğinden girmiştir. Zira Türk müziği melodik yani yatay seyreden bir müziktir. Ancak Batı müziği dikey seyirler de de gelişmiş bir müzikal yapıya sahiptir. Bu dikey yapıya ARMONİ denir. ARMONİ başlı başına bir Müzik Dersidir. ARMONİ kurallarını bilmeden beste, aranje, orkestrasyon çalışması yapmak nerdeyse mümkün değil ya da rastgele ve sığdır. Armoniyi anlamanın temel kuralı ise bir müzik dizisinde (Örneğin Do Majör; Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si) ARALIK (interval) kavramını anlamaktan geçer.
ARALIK NEDİR:Bir Do majör dizisini ele alalım.
Do-Re-Mi--Fa-Sol-La-Si-Do
Yukarıdaki diziyi klavyenizle (sadece beyaz tuşlarla) çaldığınızda bazı tuşların arasında bir siyah tuş (1Tam ses), bazılarının arasında ise tuş olmadığını fark edersiniz. (Yarım ses)
Dikkat ettiğinizde sadece Mi-Fa ve Si-Do sesleri arsında siyah tuş yoktur. Yani bu seslerin arası yarım sestir (1/2)...Diğer tüm seslerin arası tam sestir. (1)
Bu tespite göre Do dizisini oluşturan seslerin aralıklarını sıralarsak
(1),(1),(1/2),(1),(1),(1),(1/2) (2 tam 1yarım 3 tam 1 yarım) kuralına ulaşmış oluruz. Bu kural Majör dizi kuralıdır. Herhangi bir ses üzerine majör bir dizi kurmak istediğinizde bu kurala uydurmak zorundasınızdır. Örneğin Sol sesi üzerinde bunu yaptığınızda bu kurala uymadığını görürsünüz ve uydurmak için Fa sesinin yerine Fa# sesini koyarsınız ve uyum sağlanır.
AKOR belli bir kurala göre en az üç sesten oluşur demiştik. Örneğin Do majör akorunu oluşturmak istersek 1. , 3., ve 5. sesleri almamız gerekir;
Yani Do-Mi-Sol
(Klavyede birer beyaz tuş arayla bastığınızda akoru basmış olursunuz. İlk bastığınız ses akora ismini verir.)
MAJÖR AKOR ve MİNÖR AKOR
Bir akoru bastığınızda parçanın o bölümündeki melodi ile uyum içerisinde olması gerekir. Bu açıdan bakıldığında bastığınız akorun Minör ya da Majör akor olması çok büyük önem taşır. Akorun minör ve Majör oluşunu akorun 1. ve 3. sesi arasındaki ilişki belirler. 1. ses (Ör: Do sesi) ile 2.Ses arasındaki aralık 2 tam sesten oluşuyorsa o akor Majör yapıdadır. (Örnek; Do Majör Akorunda C ve E arsı 2 tam ses yani majör aralıktır.) (Majör akorlarda 3.ses ile 5. ses arasında da minör aralık bulunur, yani 1,5 ses)
Özet olarak Majör Akor (Do-Mi-Sol) ( 2 tam ses ve 1,5 tam ses arlıklarına sahiptir.)
Minör Akorlarda ise tam tersidir. (Do- Mibemol- Sol) (1,5 tam, 2 tam)
Klavyenizde bir majör akor basın (Örnek: Do majör: Do-Mi-Sol) (Birer beyaz tuş atlayarak)...Bu akorun minörünü yani Do Minör Akorunu bulmanızın yöntemi ortada kalan tuşun yanındakine basmaktır) (Örneğimizde (Do Maj. Akorunda) bunu ortadaki parmağımızı Mi sesinden kaldırıp hemen yanındaki-bize göre solundaki siyah tuşa (Mi bemol ya da Re diyez) sesine basmaktır.
Akorlarla ilgili konulara daha sonra farklı başlıklarda devam edicem. Bu kısımla ilgili sorusu olan buradan sorabilir.
Müzikle Kalın
Sevgiler.
